معاملات اسپات یا نقدی (Spot trading) چیست؟
آوریل 24, 2022What is stablecoin – مفهوم استیبل کوین و معرفی دو ارز ثابت تتر USDT و BUSD
می 14, 2022در این مقاله میخواهیم به زبان ساده بدانیم مفهوم فناوری بلاک چین (Blockchain) چیست و با ویژگی ها و کاربردهای تکنولوژی بلاکچین آشنا شویم.
قرن بیست و یکم را بدون تردید باید قرن فناوری نامید. با تقاضای فزاینده برای مدرنسازی تمامی ابعاد زندگی، آحاد جامعه این روزها با آغوش باز، پذیرای فناوریهای نوین است. فناوریهای نوین نیز از استفاده از کنترل از راه دور برای ارتباط با دستگاهها گرفته تا استفاده از فرامین صوتی برای کنترل ملزومات الکترونیک، جای خود را در زندگی روزمره ما باز کردهاند. فناوریهای دیگری همچون واقعیت افزوده و اینترنت اشیاء هم طی یک دهه گذشته توانستهاند راه خود را به خانههای ما باز کنند و در این میان، یک فناوری از همه تازهواردتر است و آن چیزی نیست جز فناوری شگفتانگیز بلاک چین.
بلاک چین، یک فناوری انقلابی است که میتواند تمامی صنایع را دستخوش تحولاتی معجزهآسا کند. این فناوری برای نخستین بار با اولین کاربرد مدرن خود یعنی رمز ارز بیت کوین به جهانیان معرفی شد. بیت کوین چیزی نیست جز گونهای از یک ارز دیجیتال یا رمز ارز که میتواند به جای ارز رایج برای تسهیل معاملات مورد استفاده قرار بگیرد. فناوری زیرساختی نهفته در ورای بیت کوین و دیگر رمز ارزها چیزی نیست جز فناوری شگفتیساز بلاک چین.
بسیاری از مردم گمان میکنند که بیت کوین و بلاک چین، پدیدههایی واحد هستند؛ اما این چنین نیست. ساخت رمز ارزها تنها یکی از کاربردهای ساده و البته وسیع بلاک چین است و این فناوری، کاربردهای بسیاری متنوعی فراتر از بیت کوین و رمز ارزها دارد.
بلاک چین به زبان ساده چیست؟
در سادهترین حالت، بلاک چین را میتوان بهعنوان یک دادهساختار تعریف کرد که سوابق تراکنشها را با تضمین امنیت، شفافیت و تمرکززدایی در خود ذخیره میکند. علاوه بر این، میتوان آن را به عنوان زنجیرهای از سوابق در نظر گرفت که در قالب بلاکها ذخیره میشوند؛ اما هیچ نهاد مرکزی، قادر به کنترل آن نیست. بلاک چین یک دفترکل توزیعشده است که برای تمامی افراد دخیل در یک شبکه در دسترس و باز است. وقتی که اطلاعاتی در یک بلاک چین ذخیره میشود، تغییر یا اصلاح آن بسیار دشوار است.
هر تراکنش در یک بلاک چین به زبان ساده با سازوکاری به نام امضای دیجیتال، تأیید و ثبت میشود. امضای دیجیتال، سندیت هر تراکنش را اثبات میکند. همچنین دادههای ذخیره شده در بلاک چین بهدلیل بهرهمندی از رمزنگاری و امضای دیجیتال، ضدجعل و تغییرناپذیر هستند.
فناوری بلاک چین به تمامی اعضای یک شبکه اجازه میدهد که با سازوکاری به نام اجماع بر سر موضوعات مختلف به توافق برسند. همه دادههای ذخیره شده در بلاک چینی به شکل دیجیتالی ثبت میشوند و دارای یک تاریخچهای مشترک هستند که برای تمامی اعضای شبکه قابل دسترس است. به این ترتیب، بدون نیاز به حضور یک نهاد واسطه یا شخص ثالث، احتمال هرگونه فعالیت متقلبانه یا تکراریشدن تراکنشها از میان میرود.
برای درک بهتر بلاک چین به زبان ساده به این مثال توجه کنید. فرض کنید میخواهید برای یکی از دوستان خود که در یک کشور یا ناحیه جغرافیایی متفاوت زندگی میکند، پول بفرستید. یک روش برای انجام این کار، استفاده از یکی از بانکها یا اپلیکیشنهای رایج پرداخت همچون پی پل (PayPal) یا پی تم (Paytm) است. در این روش، شخص یا نهاد سومی، کار پردازش تراکنش شما را بر عهده میگیرد و برای جبران هزینههای خود، مقداری پول اضافی در قالب کارمزد تراکنش از شما دریافت میکند.
افزون بر این، این احتمال هرچند ناچیز وجود دارد که یک هکر یا مهاجم سایبری، شبکه بانکی یا پردازشگر پرداخت را مختل کند و پول شما را برباید. بنابراین نمیتوان چندان به امنیت این روش دل بست. در نتیجه هم اخذ کارمزد و هم فقدان امنیت صد در صدی، بیش و پیش از هر چیزی، منافع مشتری و کاربر را به خطر میاندازد و بانکها و کسبوکارهای در این میان هیچ ضرری متحمل نمیشوند. اینجا همان جایی است که بلاک چین میتواند گره از کار کاربران باز کند.
اگر به جای استفاده از بانکها یا اپهای پرداخت، از بلاک چین برای نقل و انتقال پول استفاده کنید، میتوانید بسیار سادهتر و امنتر این فرایند را انجام دهید. به زبان ساده، در بلاک چین قرار نیست شما هیچ هزینه اضافهای در قالب کارمزد پرداخت کنید؛ زیرا تراکنش بهطور مستقیم توسط خودتان پردازش میشود و نیاز به طرف سوم یا نهاد واسطه از بین میرود. علاوه بر این، پایگاه داده بلاک چین، ماهیتی غیر متمرکز دارد و به هیچ مکان واحدی محدود نیست و این یعنی تمامی اطلاعات و دادههای ذخیره شده در بلاک چین، غیرمتمرکز و دسترسپذیر برای همگان هستند. پرواضح است که از آنجا که اطلاعات در یک مکان واحد ذخیره نمیشوند، هیچ هکر یا مهاجمی نمیتواند آنها را مخدوش کند یا از بین ببرد.
بلاک چین چگونه کار میکند؟
بلاک چین به زبان ساده زنجیرهای از بلاکها است که محتوی داده یا اطلاعات هستند. این پدیده اگرچه پیش از ابداع بیت کوین کشف شد، اما نخستین کاربرد موفق و پرطرفدار آن در قالب شبکه و رمز ارز بیت کوین در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا گروهی با اسم مستعار ساتوشی ناکاموتو به جهان معرفی شد. ناکاموتو نخستین رمز ارز دیجیتال جهان یعنی بیت کوین را برپایه فناوری بلاک چین اختراع کرد. اما بلاک چین چگونه کار میکند؟
به زبان ساده، در یک بلاک چین هر بلاک مقداری اطلاعات را همراه با هش بلاک قبلی ذخیره میکند. اما هش چیست؟ هش یک کد ریاضی یکتا است که به یک بلاک خاص تعلق دارد. اگر اطلاعات داخل آن بلاک، کوچکترین تغییری بکند، هش آن بلاک نیز تغییر خواهد کرد. افزون بر این، اتصال بلاکها به هم از طریق کلیدهای هش یکتا باعث میشود بلاک چین درمجموع، امن بماند.
تراکنشها روی شبکه بلاک چین پردازش میشوند. انجام این وظیفه بر عهده گرههایی است که تراکنشها را صحتسنجی میکنند. در بلاک چین بیت کوین به این گرهها ماینر یا استخراجگر میگویند. این ماینرها از مفهوم اثبات کار برای پردازش و صحتسنجی تراکنشها روی شبکه بلاک چین استفاده میکنند. در بلاک چین به زبان ساده برای اطمینان از اصالت تراکنشها هر بلاک باید به هش بلوک پیشین خود ارجاع شود و تراکنش تنها در صورتی نهایی میشود که فقط و تنها فقط این هش صحیح باشد. حال اگر هکری به شبکه حمله کند و اطلاعات هر یک از بلاکها را تغییر دهد، هش الصاقشده به آن بلاک نیز تغییر میکند.
به این ترتیب، روزنهای در شبکه شناسایی میشود؛ چرا که هش تغییریافته با هش اصلی تطابق ندارد. این روش، تغییرناپذیری بلاک چین را تضمین میکند؛ زیرا هر تغییری در زنجیره بلاکها رخ دهد، در کل شبکه بازتاب یافته و به راحتی شناسایی میشود.
بهطور مختصر و مفید، بلاک چین با طی مراحل زیر انجام تراکنشها را در بستر خود امکانپذیر میکند:
- ابتدا شبکه بلاک چین با استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی یک کلید دیجیتال را برای نیل به امنیت و ثبات ایجاد میکند.
- وقتی که از طریق کلیدهای یادشده، اصالتسنجی (Authentication) انجام شد، نوبت به طی فرایند کسب اجازه (Authorization) میرسد.
- سپس بلاک چین به اعضای شبکه اجازه میدهد تا با انجام یک فرایند صحتسنجی مبتنی بر اصول ریاضی با هم بر سر هر مسئلهای به اجماع برسند.
- در ادامه، فرستنده با استفاده از کلیدهای خصوصی خود، اطلاعات تراکنش را روی شبکه همرسانی میکند. سپس یک بلاک داده که حاوی اطلاعاتی همچون امضای دیجیتال، مهر زمانی و کلید عمومی گیرنده است، ایجاد میشود.
- این بلاک به همراه مشخصاتش روی شبکه مخابره و از اینجا فرایند صحتسنجی آغاز میشود.
- در ادامه، ماینرهای حاضر در شبکه، برای پردازش تراکنش، شروع به حل معمای ریاضی مرتبط با آن میکنند. حل این معما مستلزم آن است که ماینرها توان رایانشی خود را در اختیار شبکه بگذارند.
- ماینری که پیش از همه موفق به حل معمای یادشده بشود، پاداش پردازش تراکنش را در قالب بیت کوین دریافت میکند. یه این دست معماها در ادبیات بلاک چین، مسئلههای ریاضی اثبات کار گفته میشود.
- وقتی که اکثریت گرههای شبکه بر سر یک راهکار مشترک با هم به اجماع میرسند، به بلاک حاوی دادههای یادشده، مهر زمانی الصاق میکنند و آن را بلاک چین میافزایند. این بلاک میتواند حاوی هر چیزی (از پول گرفته تا داده و پیام) باشد.
- پس از اضافه شدن بلاک جدید به زنجیره، رونوشتهای فعلی بلاک چین، برای تمامی گرههای شبکه، بهروز میشوند.
ویژگیهای بلاک چین به زبان ساده
ویژگیهای زیر همان قابلیتهای یکتایی است که بلاک چین را در کانون توجه فعالان حوزه فناوری قرار داده است.
غیرمتمرکز بودن
بلاک چینها از نظر ماهیت، غیرمتمرکزاند و این یعنی هیچ فرد یا گروهی، زمام اختیار کل شبکه را به تنهایی در دست ندارد. همچنین اگرچه همه اعضای شبکه بلاک چین، رونوشتی از دفترکل توزیعشده را در اختیار دارند، به هیچ وجه نمیتوانند به تنهایی، کوچکترین تغییری در آن ایجاد کنند. این ویژگی یکتای بلاک چین، امنیت و شفافیت آن را تضمین میکند و در عین حال، قدرتی لایزال به کاربران میدهد.
شبکه همتا به همتا
با استفاده از بلاک چین، تعامل و برقراری ارتباط میان اعضای شبکه برپایه مدل همتا به همتا و بدون نیاز به دخالت هیچ نهاد واسطه انجام میشود. همچنین بلاک چین از پروتکل P2P بهره میگیرد. این پروتکل به اعضای شبکه اجازه میدهد، نسخهای همسان از تراکنشها را در اختیار داشته باشند تا بتوانند از طریق سازوکار اجماع در صحتسنجی تراکنشها مشارکت کنند. به این ترتیب، اگر شما بخواهید هر تراکنشی را از یک نقطه به نقطه دیگری از جهان انجام دهید، میتوانید به کمک بلاک چین، در کسری از ثانیه این کار را انجام دهید؛ بیآنکه نیاز باشد کارمزد گزافی را به نهادهای واسطه پرداخت کنید یا آنکه شاهد وقفهای آزاردهنده در کار خود باشید.
تغییرناپذیری
ویژگی تغییرناپذیری بلاک چین به زبان ساده به قابلیتی از آن اشاره دارد که مبتنی بر آن هر دادهای اگر یک بار روی بلاک چین نوشته شود، دیگر قابل تغییر نیست. برای درک این قابلیت، روش ارسال ایمیل را در نظر بگیرید. وقتی که ایمیلی را به تعدادی از مخاطبان خود ارسال میکند، دیگر نمیتوانید آن را پس بگیرید. تنها راه برای پس گرفتن ایمیل ارسالی، این است که از تکتک دریافتکنندگان آن بخواهید که ایمیل شما را پاک کنند. تغییرناپذیری بلاک چین هم درست به همین شیوه کار میکند.
در بلاک چین، پس از نهاییشدن پردازش دادهها نمیتوان آن را تغییر داد یا اصلاح کرد. اما اگر بخواهید دادههای یک بلوک را تغییر بدهید، باید کل بلاک چین را عوض کنید؛ زیرا هر بلوک، هش بلوک قبلی را در خود جای داده است و تغییر در یک هش منجر به تغییر در همه هشها میشود. تغییر همه هشها هم کار بسیار پیچیدهای و به توان محاسباتی بسیار زیادی نیاز دارد. بنابراین دادههای ذخیرهشده روی بلاک چین بهدلیل بهرهمندی از ویژگی تغییرناپذیری در برابر تغییرات ناخواسته یا حملات سایبری، آسیبناپذیر هستند.
ضد دستکاری بودن
به دلیل بهرهمندی بلاک چین از قابلیت تغییرناپذیری، تشخیص دستکاری در دادهها در آن بسیار ساده است. بلاک چینها در برابر دستکاریهای احتمالی آسیبناپذیرند؛ زیرا هر تغییر کوچکی حتی در یکی از بلاکها به سادگی ردیابی میشود. بلاک چین از دو روش هشها و بلاکها میتواند دستکاریهای احتمالی را شناسایی کند.
همانطور که پیشتر توضیح داده شد، هر تابع هش با یک بلاک یکتا مرتبط است. میتوانید آن را همانند اثر انگشت هر بلاک در نظر بگیرید. هرگونه تغییر در دادههای بلاک منجر به تغییر تابع هش آن میشود. از آنجا که تابع هش هر بلاک به بلاک بعدی پیوند خورده، مهاجم برای انجام هر تغییری مجبور است تمامی هشهای کل بلاکهای پس از بلاک مورد نظر خود را تغییر دهد؛ بدیهی است که انجام چنین کاری بسیار دشوار است.
انواع بلاک چین به زبان ساده
اگرچه بلاک چین از آغاز پیدایش خود، روندی تکاملی را پیدا کرده و انواع و اقسام مختلفی از آن توسعه یافته است؛ اما میتوان همه بلاک چینها را در دو دسته عمده جای داد: ۱- بلاک چینهای عمومی و ۲- بلاک چینهای خصوصی.
پیش از تشریح تفاوتهای این دو نوع، بهتر است نگاهی بیندازیم به شباهتهای آنها:
- بلاک چینهای عمومی و خصوصی، هر دو از شبکههای غیر متمرکز همتا به همتا استفاده میکنند.
- همه اعضای شبکه در این دو بلاک چین، رونوشتی از دفترکل را در اختیار دارند.
- شبکههای این دو نوع بلاک چین، رونوشتهای دفترکل را در خود ذخیره و بر اساس اجماع اعضای شبکه، آخرین بهروزرسانی را در آن اعمال میکند.
- تغییرناپذیری و ایمنی دفترکل این دو نوع بلاک چین بر اساس آرای اعضای شبکه در آنها اعمال میشود تا از حملات مهاجمان و بازیگران مخرب ممانعت شود.
حال که شباهتهای میان این دو نوع بلاک چین را دانستیم، بهتر است جزئیات هر یک از آنها و تفاوتهایشان را بررسی کنیم.
بلاک چین عمومی
همانطور که از نامش پیدا است، بلاک چین عمومی یک دفترکل بینیاز از مجوز است که هر کسی میتواند به آن دسترسی پیدا کند. هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد، میتواند این بلاک چین و دفترکل آن را بارگذاری و رویت کند. علاوه بر این، همه میتوانند کل تاریخچه این بلاک چین را به همراه ریز جزئيات تراکنشهای ثبتشده در آن مشاهده کنند. بلاک چینهای عمومی بهطور معمول به اعضای خود در قبال انجام وظایف پردازش تراکنشها و حفظ تغییرناپذیری دفترکل، پاداش میدهند. یکی از نمونههای بارز بلاک چین عمومی، بلاک چین بیت کوین است.
بلاک چینهای عمومی به تمامی کاربران در سطح جهان اجازه میدهندتا بهطور باز و شفاف، اطلاعات را با یکدیگر مبادله کنند. با این حال، این بلاک چینها یک ضعف دارند و آن این است که اگر قوانین حاکم بر آنها به طور دقیق اجرا نشوند، موجودیتشان به خطر میافتد. افزون بر این، قوانینی که در ابتدا در این بلاک چینها اعمال میشوند، در مراحل بعدی بهسادگی قابل تغییر و اصلاح نیستند.
بلاک چین خصوصی
بر خلاف بلاک چینهای عمومی، بلاک چینهای خصوصی تنها میان یک جامعه کاربری محدود به اشتراک گذاشته میشوند. افزون بر این، زمام کنترل این بلاک چینها تنها در اختیار مالکان و ذینفعان آنها است. علاوه بر این، میتوان بر اساس معیارهایی همچون سطح دسترسی، تعداد اعضا، چگونگی کسب اجازه و غیره قواعد این بلاک چینها را تنظیم و اعمال کرد.
بلاک چینهای خصوصی را میتوان بهصورت مستقل یا یکپارچه با دیگر بلاک چینها پیادهسازی کرد. این بلاک چینها به طور معمول مورد استفاده سازمانها و شرکتها قرار میگیرند. بنابراین سطح اعتماد موردنیاز میان اعضای بلاک چینهای خصوصی بسیار بالاتر از بلاک چینهای عمومی است.
کاربردهای پرطرفدار فناوری بلاک چین
اگرچه بیت کوین و ارزهای دیجیتال، نخستین کاربردهای فراگیر فناوری بلاک چین هستند؛ اما کاربردهای این فناوری نوظهور، محدود به آنها نیست. ماهیت بینظیر فناوری بلاک چین باعث شده تا در کانون توجه رهبران کسبوکار، صنایع و ارزشآفرینان مختلف قرار بگیرد و هر یک در تلاشاند تا از قابلیتهای نهفته در ورای این فناوری برای ایجاد تحولات و تغییرات انقلابی در حوزه کاری خود بهره ببرند.
اگرچه ایده اولیه استفاده از بلاک چین برای ثبت مانای دادههای تراکنشها و تفویض اختیار کنترل شبکهها به کاربران آنها پتانسیلهای نهفته بسیاری دارد، اما کاربرد بلاک چین به زبان ساده در دیگر حوزهها نیز موجی از توجهات را به خود جلب کرده است. چوب جادویی بلاک چین به دلیل قدرت کاربستپذیری آن در مقیاس واقعی میتواند در هر صنعتی تحولی بنیادین ایجاد کند. در ادامه میخواهیم این قدرت بلاک چین را بیشتر واکاوی کنیم تا دریابیم که این فناوری چگونه در عمل میتواند گره از مشکلات صنایع گوناگون باز کند.
قراردادهای هوشمند در بلاک چین به زبان ساده
کسبوکارهای مختلف برای تبادل محصول یا خدمات با هم ناگزیر از برقراری ارتباط با یکدیگر هستند. برای تسهیل این ارتباطات، کسبوکارها پیش از شروع به همکاری، موافقتنامههایی را در قالب قراردادهای رسمی امضا میکنند. با این حال، این قراردادها تنها کلماتی هستند که روی کاغذها میآیند و به سادگی قابل جعل و مستعد دچار شدن به خطا هستند و این بهشدت میتواند اعتماد میان طرفین را خدشهدار کند و ریسکهای همکاری مشترک کسبوکارها را افزایش دهد. بلاک چین اما از طریق قراردادهای هوشمند خود میتواند راهکاری شگفتانگیز برای حل و فصل این معضل در اختیار بگذارد.
قراردادهای هوشمند، کارکردی مشابه با انواع کاغذی خود دارند. با این تفاوت که ماهیت این قراردادها دیجیتال و خوداجراشونده است. خوداجراشوندگی یعنی اینکه وقتی شرایط خاص گنجانده شده در مفاد قرارداد هوشمند برآورده شود، قرارداد بهطور خودکار اجرا میشود. اتریوم که یک بلاک چین متنباز است، برای نخستین بار پدیده قرارداد هوشمند را در زیستبوم خود به جهان معرفی کرد. در صنایع مختلف اعم از صنعت مالی، بیمه خدمات درمانی، اسناد ثبتی، تأمین مالی جمعی و غیره میتوان از قابلیتهای بیهمتای قراردادهای هوشمند استفاده کرد.
برای مثال، در بخش خدمات درمانی میتوان از قراردادهای هوشمند برای مدیریت تأمین داروها استفاده کرد.
برای مثال، وقتی میخواهیم دارویی را از ابتدای زنجیره تأمین از شرکت داروساز به داروخانه تحویل بدهیم، میتوانیم قرارداد هوشمندی تعریف و تمامی دادههای مرتبط با داروها اعم از نام و تعداد آنها را در آن درج کنیم. سپس این قرارداد هوشمند، سندی قلمداد میشود که تمامی دادههای مربوط به تغییر و تحولات زنجیره تأمین در آن منعکس میشود. از آنجا که قرارداد هوشمند تنها ذیل شرایط خاصی کار میکند، هیچ کس نمیتواند مفاد یا دادههای مندرج در آن را تغییر دهند و این ویژگی، حفظ اصالت داروها را تضمین میکند.
انتخابات
هر قدر هم که برای تأمین امنیت انتخابات، تمهیدات مختلف اندیشیده شود، باز هم احتمال وقوع تقلب از سوی عناصر مخرب وجود دارد. سیستم رأیگیری در همه جای جهان بیش از هر چیز بر پردازش دستی و اعتماد طرفین متکی است. حتی اگر نقصهای امنیتی و تقلبهای احتمالی از میان بروند، باز هم احتمال وقوع خطاهای دستی اجتنابناپذیر است. در چنین مواردی، بهترین راهکار، خودکارسازی فرایند اخذ رأی از طریق قراردادهای هوشمند است.
قراردادهای هوشمند، سامانهای نوین را در اختیار میگذارند که با کمک آن به راحتی میتوان احتمال بروز تقلب را به صفر رساند. درج دادهها در قراردادهای هوشمند باعث افزایش شفافیت و امنیت میشود و در عین حال محرمانگی رأیدهندگان را حفظ و امکان برگزاری عادلانه انتخابات را فراهم میکند.
مدیریت هویت
روز به روز، جهان دیجیتالتر میشود. کافی است برای مثال، تراکنشهای مالی آنلاین را در نظر بگیرید. شما امروز به راحتی میتوانید با وارد کردن اطلاعات هویتی و گذرواژه وارد اپ پرداخت خود شوید و تراکنش مالیتان را به سادگی انجام دهید. با این حال، در این روش، هر کسی که گذرواژه را در اختیار داشته باشد، فارغ از هویت واقعیاش میتواند پولها را از حساب خارج کند. به عبارت دیگر، مهاجم سایبری با هک نام کاربری و گذرواژه شما میتوانید به سادگی آب خوردن تمامی دارایی شما را به یغما ببرد و در این میان هیچ دستاویزی برای تأمین امنیت وجوهات شما وجود ندارد.
بنابراین یکی از نیازهای ضروری امروز دسترسی به سامانهای است که بتوان به کمک آن شناسه و هویت افراد را در دنیای اینترنت مدیریت کرد. فناوری دفترکل توزیعشده استفاده شده در بلاک چین با بهرهگیری از روشهای پیشرفته رمزنگاری خصوصی و عمومی میتواند هویت کاربران را شناسایی و اسناد آنان را دیجیتالی کند. به این ترتیب در دنیای بلاک چین، هر کاربر به یک هویت یکتا و امن دسترسی دارد که میتواند عامل نجاتبخشی برای او در زمان انجام تراکنشهای آنلاین باشد. فراتر از این میتوان شکاف میان نهادهای دولتی و خصوصی را از طریق یک سامانه احراز هویت سرتاسری مبتنی بر بلاک چین پر کرد.
صیانت از حقوق مالکیت معنوی در بلاک چین به زبان ساده
محتواهای دیجیتال را میتوان به سادگی در بستر اینترنت، تکثیر و توزیع کرد. بنابراین مردم ساکن در سرتاسر جهان میتوانند محتواهای ارزشمند را بدون پرداخت حقوق صاحبان آثار، دریافت، تکثیر و بازنشر کنند. اگرچه قوانین کپی رایت برای صیانت از حقوق مالکان محتوای دیجیتال وضع شدهاند؛ اما در بسترهای قانونی فعلی، امید چندانی به اجرای بیکم و کاست این قوانین نیست. علاوه بر این، ممکن است قانونی در ایالات متحده معتبر باشد، اما در استرالیا فاقد وجاهت باشد.
بنابراین جتی با وجود قوانین مالکیت معنوی، صاحبان آثار هنری و خالقان محتوا به سادگی امکان دارد زمام کنترل دادههای خود را از دست بدهند و زیان سنگینی را متحمل بشوند. به کمک فناوری بلاک چین میتوان تمامی حقوق مالکیت معنوی یک اثر را در قالب یک قرارداد هوشمند تعریف کرد و به این ترتیب، علاوه بر بهرهمندی از قابلیت خودکارسازی، روش آنلاین اثر را بهبود بخشید و خطر بازنشر آن را کاهش داد.
همچنین بلاک چین با ثبت آیپی به نویسندگان و مالکان محتوا کمک اجازه میدهد تا چند و چون رعایت حقوق مالکیت معنوی خود را بهطور شفاف دنبال کنند. مالکان محتوا میتوانند با ثبت آنلاین آثار خود، رد پایی از خود برجای بگذارند و به کمک بلاک چین از تغییرناپذیری آن اطمینان حاصل کنند. همانطور که پیشتر گفته شد، بلاک چین دارای ماهیتی تغییرناپذیر است و هر ورودی اعمالشده در آن بدون اجماع اعضا قابل تغییر یا اصلاح نیست. در نتیجه مالک اثر، اختیار بیچون و چرای آن را در هر موردی از تکثیر گرفته تا بازنشر در دست دارد.
کلام آخر
به جز مثالهای که برشمرده شد، فناوری انقلابی بلاک چین، قابلیتهای نهانی بسیاری برای کاربرد در صنایع و بخشهای مختلف دارد. اگرچه بسیاری از صنایع در حال حاضر آستینها را بالا زدهاند و در حال پذیرش بلاک چین هستند، اما برخی دیگر هنوز دارند بهترین راهکار ممکن را برای پذیرش این فناوری، سبکسنگین میکنند.
بلاک چین اگرچه مدت زیادی نیست که سر زبانها افتاده اما قطعاً آمده است که بماند. این فناوری در حال حاضر در مراحل نخستین ظهور خود است؛ با این حال از طریق اولین کاربرد خود یعنی ارزهای دیجیتال توانسته محبوبیت فراگیری برای خود دست و پا کند. هر روز کاربردهای بیشتری برای این فناوری پیدا و آزمایش میشود. زمانی که این فناوری بتواند در سطح جهانی پذیرفته و به کار گرفته شود، شیوه زندگی بشر دستخوش تحولی بنیادین خواهد شد.
مطلب مرتبط